Slim omgaan met energie; ondernemer Bas loopt voorop. Zijn motto: ‘Wat kan wel?’

Het is 2006 als Bas Karsten zijn bedrijf start in Andijk. Energie besparen én er slim mee omgaan, dat begint al bij het afstellen van de verwarmingsketel. Daarna neemt het bij deze ondernemer een vogelvlucht. Vanaf 2021 sluit hij zijn kassen aan op warmtepompen en is het bedrijf gasloos. We vragen hem naar zijn ervaringen en zijn motivatie.

Bas Karsten loopt graag voorop. Vanaf de 1e dag heeft de tulpenbroeier en bollenteler aandacht voor vernieuwende teeltmethodes, technieken en energie. Broeien gaat volledig geautomatiseerd, net als het interne transport. Geen afvalwater met gewas­beschermings­middelen lozen, maar zuiveren is sinds 2018 verplicht. Bas doet het al vanaf 2008. 'Je zoekt bij energieontwikkelingen, net als bij veredeling, samenwerking op onderdelen die er toe doen,' zegt de ondernemer. 'Ik doe dat niet alleen maar samen met mijn medewerkers. Met hen kan het bedrijf verder ontwikkelen. Tijdens het warmteproject en het gasloos maken van het bedrijf werkten we samen met toeleveranciers, en dan komt veel kennis bij elkaar. We hielden bestaande programma's tegen het licht en schreven een nieuw kasklimaat­programma.'

De gedrevenheid van Bas om voorop te lopen in de energietransitie is niet alleen vanuit idealistisch oogpunt. 'Het was wel 1 van de motivaties,' vertelt Bas. De oproep van de overheid om minder energie te gebruiken en duurzamer te ondernemen zette hem aan het denken. Dat iets niet kan, vindt hij te makkelijk. Liever bekijkt hij wat wél kan. Daar ging hij mee aan de slag. 'Je wilt met energie minder afhankelijk zijn van fossiele brandstof en de wereld om ons heen. Wat moet je dan zelf doen om dat voor elkaar te krijgen zonder verlies te lijden?'

Bas: 'Warmtepompen zijn robuuste installaties die in 8 jaar zijn terugverdiend, en die dan daarna nog ruim 8 jaar werken. Dán leveren zij rendement op.' De ondernemer noemt zijn Warmte Koude Opslag (WKO) een betrouwbare installatie. Bas: 'Het is een duurzame energiebron die blijft draaien, en waarbij minimaal onderhoud nodig is. En wordt de bron minder, dan boor je weer een nieuwe aan.' Voor zijn bedrijf heeft dat goed uitgepakt. Dat had ook anders kunnen lopen, zo weet hij. 'Er waren momenten dat het gas zó goedkoop was dat, ondanks alle nieuwe installaties die er stonden, er nog beter een ketel kon worden aangezet dan dat een warmtepomp ging draaien. Toch zit de ondernemer niet bij de pakken neer. 'Het draait niet alleen om wat je investeert, maar ook om wat het oplevert. Kijk niet alleen naar de kosten maar ook, of juist, naar het te realiseren rendement,' is de tip van Bas.

'Als ondernemer en als sector ben je verantwoordelijk voor de veiligheid en de continuïteit,' zo vindt de ondernemer. 'Ja, je kan natuurlijk denken: we bouwen een schuur, ik zet 'm vol koelcellen, en het staat mooi bij elkaar. Maar als het mis gaat, dan is ook alles weg.' Met zijn volume (130 hectare bollen en 71 miljoen tulpen in de broeierij) vindt de ondernemer brand­compartimentering extra belangrijk. 'Dat bedenk je zelf, en daarover laat je je ook adviseren door je verzekerings­maatschappij. En natuurlijk voer je de periodieke keuringen uit, zodat je installaties altijd up to date zijn.' Voor wat betreft het blijven draaien van de warmtepompen, daarover maakt de ondernemer zich geen zorgen. 'Hiervoor had ik alleen een verwarmingsketel. Nu hebben we 4 pompen in de Warmte Koude Opslag. Als de pompen aan 1 kant uitvallen, kan het bedrijf blijven draaien.'

Bas is betrokken bij het Fieldlab waterstof, waar agrarische ondernemers samenwerken met kennisinstellingen en overheden aan waterstofinnovatie en de ontwikkeling van de waterstof­infrastructuur. Hij denkt na over een veilige toepassing van waterstof op zijn eigen bedrijf. De goedkeuring voor het opslaan en produceren van waterstof op de locatie is al gerealiseerd.  Bas: 'We kijken nu of de stroom die we in de zomerperiode over hebben, voor langere periode kunnen vastzetten door er waterstof van te maken. Zodat die ook weer omgezet kan worden naar stroom voor allerlei processen binnen het bedrijf.' Daarmee komt ook de opslag van energie in beeld. Hij denkt na over een energie­opslag­systeem op het bedrijf. Bas: 'We gebruiken zo'n 400.000 kW aan stroom in januari. Dus als ik daar op wil sturen dan heb ik minimaal 4 of 5 megawatt nodig als opslagcapaciteit. Dan kan je op goedkopere momenten inkopen, en op duurdere momenten zelf gebruiken.'

'Zet je ogen open en denk na hoe de toekomst eruit ziet.' Het is de oproep die Bas doet aan zijn collega-ondernemers. 'Zo voorkom je minder handige investeringen. Voor iedere ondernemer in deze transitie is dat een uitdagende klus. Het gaat om verstand, tellen, rekenen en beoordelen met achtergrondkennis. Klopt dit in de cijfers en techniek, en met het resultaat in de kas? Iedereen is welkom om te komen kijken. Maar wees dan vooral kritisch voor je eigen bedrijf. Uiteindelijk hangen er bij mij 'gewoon' een paar verdampers in de kas. Daarmee ontvochtigen en verwarmen we de kasopstallen, en eventueel koelen we ze weer. Dat is niet spannend. Maar de ene verdamper is de andere niet. Er is verschil in capaciteit, luchtstroming, volume, flow, vloeistof. Dat zijn zulke enorme verschillen, daar moet je wel gevoel bij hebben. Zorg dat je de kernwaarden weet, en investeer niet alleen in apparaten maar ook in kennis. Voor Bas was het de investering waard.