Door samen te innoveren, bouwen we een toekomst­bestendige sector

Het Innovatiefonds Hagelunie steunt innovatieve projecten binnen de glastuinbouw en zorgt tegelijkertijd voor preventie. Toch is het fonds nog vrij onbekend in de sector. Een gemiste kans, stelt het bestuur. Want de principes van het fonds sluiten naadloos aan bij het collectiviteitsbesef van de sector. Door samen te innoveren, bouwen we een toekomstbestendige sector.

Bestuursvoorzitter Erik Persoon legt uit: "De kennis die uit een project voortvloeit, moet beschikbaar gesteld worden aan de hele sector. We geven dus geen financiële steun aan een individueel bedrijfsproject, maar we willen echt dat de hele sector er iets aan heeft. Daarnaast speelt ondernemersgedrevenheid een belangrijke rol. De ondernemer die met een plan komt, moet er ook zelf tijd en financiële middelen in willen steken."

De 2 principes individueel ondernemerschap en collectiviteit sluiten naadloos aan bij de glastuinbouw, merkt Breugem op. Ten eerste kent de sector, vanuit historisch perspectief gezien, een grote ondernemersgedrevenheid. "Enkele telers namen ooit het risico over te stappen van open naar bedekte teelt en zijn zich blijven ontwikkelen. Denk aan de overgang naar telen op substraat of van SON-T naar led- verlichting."

Maar daarnaast is bijna elke teler zich ook bewust van het collectiviteitsbelang, stelt Persoon, die zelf in het Westland een familiebedrijf runt in tropische groene planten. "De sector is zich altijd al bewust geweest dat je met samenwerken verder komt. In mijn jeugd ging ik al mee naar studieclubs. Je ging bij elkaar kijken en wisselde kennis en ervaring uit. Ondanks dat we het allemaal op onze eigen manier vormgeven, is er een weloverwogen eigen belang om samen te werken."

Breugem wijst op het project 'Tropisch Fruit in Nederland'. "Telers onderzochten of deze producten ook in Nederland in de kas geteeld kunnen worden. Kan het technisch? Levert het een rendabel verdienmodel op? Hier werd kennis uitgewisseld. Telers weten dat als ze dit gezamenlijk oppakken de kans op succes groter is. Samen kun je zorgen voor een gedegen afzetmarkt en doorontwikkeling. De paprikateelt is 30 jaar geleden ook zo ontstaan."

Kennis delen is een mooie gedachte, maar wat heeft de rest van de sector nu aan bijvoorbeeld mango's? "Het klopt dat de meeste projecten gericht zijn op een specifieke sector, markt of regio," zegt Persoon, "maar het idee erachter kan een teler aanzetten tot nadenken en het nemen van stappen in een andere richting." Hij geeft een voorbeeld: "Zo steunt het fonds een onderzoek bij Tomatoworld, waar geëxperimenteerd wordt met autonoom telen. Een kas is uitgerust met sensoren, die vanuit een zogeheten Control Room met zelflerende software worden aangestuurd. Het project richt zich dan wel op de tomatenteelt, maar het idee erachter - het autonome telen - is een ontwikkeling die de hele glastuinbouwsector treft. De nieuwe generatie tuinbouwondernemers benadert alles al vanuit de computer en data, dus telen op afstand is een logisch gevolg. Die kant gaan we gewoon met zijn allen op."

Toch is het Innovatiefonds Hagelunie nog vrij onbekend in de glastuinbouw. "Ik denk dat dat vooral een praktische oorzaak heeft", zegt Persoon. "We leven in een informatiemaatschappij. Telers moeten al zoveel dingen in de gaten houden, dat ze geen tijd hebben om zich te verdiepen in subsidies voor innovaties. We hebben over het algemeen te veel ideeën en te weinig tijd."

Maar heeft de meest innovatieve sector in de agrarische wereld wel financiële ondersteuning nodig? "Bij kennisontwikkeling speelt onzekerheid altijd een grote rol", zegt Breugem. "De grote vraag is altijd: gaat de innovatie in de praktijk werken? En is de investering in de vernieuwing terug te verdienen? Daarom is zo'n financieel steuntje in de rug van groot belang."

"Natuurlijk moeten ondernemers wel met een goed plan bij ons aankloppen", gaat Persoon verder, "maar we zijn pragmatisch. We verwachten geen 25 pagina's groot projectplan. Wanneer de aanvraag kort en helder wordt verwoord, is dat voldoende. En als het plan niet voldoet, maar wij zien er wel potentie in, dan gaan we met de aanvrager in gesprek: hoe kan het wel?"

Beiden zien nog volop innovatiemogelijkheden. "We leven in een schoksgewijze maatschappij", stelt Breugem. "Veranderingen kan je zien als een bedreiging, maar het is beter om in elke beweging een kans te zien. Het Innovatiefonds Hagelunie kan daarbij helpen."

"Denk aan alleen al aan de hele duurzaamheidstransitie", valt Persoon hem bij. "Willen we fossielvrij en klimaatneutraal kunnen telen in de toekomst, dan is innovatie noodzaak. Door samen te innoveren, bouwen we een toekomstbestendige sector. Dus ik zou zeggen: laat de aanvragen maar komen."