Energie opslagsystemen

Weet jij waar je rekening mee moet houden bij de opslag van energie?

Berry Looijen is technisch specialist bij Interpolis, hij bezoekt agrarische bedrijven en vertelt wat hij tegenkomt: 'Je kunt energie leveren aan het net, maar vaak is de netcapaciteit beperkt voor de opgewekte hoeveelheden. Dan kun je energie opslaan. Dat is handig voor eigen gebruik als er geen zon is. Er valt ook mee te handelen, want energiemarkten betalen gretig voor extra energie op piekmomenten en als de zon niet schijnt. Een nieuw verdienmodel voor agrariërs.'

Container met batterij voor energieopslag in een weiland

Lithiumverbindingen zijn brandgevaarlijk en kunnen als giftige gassen en dampen vrijkomen.

Lithium-ion batterijen en accu's kent ondertussen iedereen van bijvoorbeeld de accuboor (0,1 kWh), de elektrische fiets (1 kWh) en de elektrische auto (75 kWh). De energie opslagsystemen bij steeds meer agrarische bedrijven variëren van koelkastformaat tot meerdere zeecontainers en hebben een vermogen tot wel 5 MWh. 'Dan staat er serieuze chemie op je bedrijf', zo stelt Berry. 'Accu- en batterijsystemen bestaan uit lithiumverbindingen, die (brand)gevaarlijk zijn en bij brand als giftige gassen en dampen kunnen vrijkomen. Als je energie in grote hoeveelheden opslaat bij een agrarisch bedrijf, dan zijn dit factoren om serieus rekening mee te houden.'

Kies een buitenlocatie op veilige afstand.

Energie opslagsystemen brengen risico's met zich mee. 'Brand is het eerste om alert op te zijn,' zegt Berry. 'De rookgassen die vrijkomen bij brand zijn zeer giftig. Het is belangrijk om bij het kiezen van de locatie al te kijken welke kant eventuele rook opgaat bij jouw bedrijf. Je wil dit weghouden van mensen en dieren. Het blussen met water geeft bij dit soort brand een verontreiniging met flinke schade voor het milieu. En bij een energie opslagsysteem kan een brand zichzelf in stand houden. We noemen dit een ‘thermal runaway’, je kunt het nauwelijks blussen, hooguit koelen. Soms duurt het dagen voor je dit soort oververhitting de baas bent.'

Wie zich bewust is van de mogelijke risico’s kan passende maatregelen nemen. 'Houd energie opslagsystemen vooral op veilige afstand van je agrarische bedrijfsvoering en van plekken met mensen,' raadt Berry aan. 'Is er onvoldoende ruimte, denk dan na over andere oplossingen. Een betonnen tussenscherm kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat hitte bij brand geen gebouw kan aanstralen.'

Tref maatregelen.

'De juiste locatie kiezen en zorgen voor de aanwezigheid van branddetectie met een passend blussysteem is iets wat je vooraf kunt regelen' vervolgt Berry. 'Om een energie opslagsysteem gecontroleerd uit te laten branden, is het bijvoorbeeld slim als je de container vol water kan zetten. Daar heb je dan wel de juiste aansluitingen en voldoende watercapaciteit voor nodig.'

Nog een tip van Berry: 'Met een goed batterijmanagementsysteem (BMS) heb je inzicht en invloed op de staat en de levensduur van je batterijen. Je leverancier kan je helpen met instellen en uitleg geven over het gebruik ervan. Dit levert je een veiliger energie opslagsysteem op.'

Maak bij de aanleg van een energie opslagsysteem gelijk een calamiteitenplan. Leverancier, brandweer en verzekeraar kunnen je daarbij helpen.

Betrek de juiste mensen.

Een gewaarschuwd mens telt voor 2 en 2 weten meer dan 1. Zo werkt het ook bij dit soort investeringen. Net als bij de aanleg van zonnepanelen heb je als opdrachtgever met veel verschillende partijen te maken. 'Leverancier, bouwer, installateur, energiehandelaar, verzekeraar, dat kan lastig zijn,' weet Berry uit ervaring. 'Zeker als ze elkaar tegenspreken of geen kennis hebben van een agrarische bedrijfsvoering. Regelgeving loopt daarbij vaak achter de markt aan. Maar komt er natuurlijk wel aan. Normering voor een energie opslagsysteem (PGS37-1), oplevering, branddetectie en een calamiteitenplan, het is in de maak. Een vergunningsplicht is er nu nog niet, maar er zijn wel gemeentes en provincies die vragen om de aanleg van een energie opslagsysteem te melden.'

Heb je vragen over een energie opslagsysteem en de veiligheid voor jouw bedrijf?

Heb jij plannen voor aanleg van een installatie waarmee je duurzaam energie kan opwekken en opslaan? Betrek je verzekeringsadviseur dan ruim op tijd bij het ontwerp en voor nuttige tips! Jouw adviseur kan je ook in contact brengen met een risicodeskundige van Interpolis.

Maak veilige keuzes voor mens, dier en omgeving.

Met de juiste maatregelen zorg je voor een veilig bedrijf.

Veelgestelde vragen

Zijn alle energie opslagsystemen hetzelfde?

Nee, er zijn juist veel verschillende soorten energie opslagsystemen op basis van lithium-ion. Bijvoorbeeld: LCO, LMO, NMC, LFP. Alle systemen zijn erop gericht om energie op te slaan en weer af te geven. Maar ze hebben andere eigenschappen. Er kan een verschil zijn in de gevoeligheid en de kans op een thermal runaway.

Zijn er onbrandbare energie opslagsystemen?

Nee, er zijn geen onbrandbare energie opslagsystemen. Opgeslagen energie kan onbedoeld vrijkomen. Daarom is het belangrijk om bewuste keuzes te maken en daarbij de juiste mensen te betrekken.

Aan welke normen moet een energie opslagsysteem voldoen?

De overheid werkt aan normen, zoals PGS37-1 (februari 2022). Een energie opslagsysteem is onderdeel van de elektrische installatie en moet voldoen aan NEN 1010. Batterij-energieopslagsystemen moeten voldoen aan NEN 4288. Omdat energie opslagsystemen vrij nieuw zijn, is de verwachting dat de normering zich verder ontwikkelt.

Wie moet je informeren voor het plaatsen van een energie opslagsysteem?

Informeer de vergunningverlener (gemeente of provincie), je netbeheerder, verzekeraar en de brandweer. Zorg met hen voor een noodplan, zodat vooraf duidelijk is wie welke actie kan en moet ondernemen. Bijvoorbeeld bij een calamiteit zoals brand.

Waar plaats je een energie opslagsysteem vanaf 20 kWh tot 100 kWh en wat is een veilige afstand tot een gebouw?

Plaats de energie opslagsystemen buiten.
Kun je de energie opslagsystemen niet buiten plaatsen? Neem dan de volgende maatregelen:
- Plaats het energie opslagsysteem in een eigen brandcompartiment. Zorg dat het compartiment minimaal 60 minuten brand kan weerstaan.
- Plaats het energie opslagsysteem niet in een gebouw met dieren.
- Plaats het energie opslagsysteem in een ruimte zonder bedrijfskritische installaties, zoals een elektraverdeler, klimaatcomputer of noodstroomaggregaat.
Plaats het energie opslagsysteem in een omgeving zonder stof en corrosieve gassen. De beschermingsklasse (IP waarde) van het energie opslagsysteem geeft aan hoe dicht het systeem is voor stof en vocht. De beschermingsklasse zegt niets over hoe dicht het is voor corrosieve gassen, zoals ammoniak.

Waar plaats je een energie opslagsysteem vanaf 100 kWh en wat is een veilige afstand tot een gebouw?

Plaats deze energie opslagsystemen buiten.
Kies voor een veilige afstand tot bebouwing, ook het transformatorgebouw:
- Tot 500 kWh: 5 meter.
- Van 500 kWh tot 5 MWh: 10 meter.
- Vanaf 5 MWh: 15 meter.
Maak een extra brandscherm door het plaatsen van een betonnen wand, waarmee je de invloed van warmte of brand op een gebouw vermindert. Denk niet alleen aan je eigen gebouwen, maar ook aan andere gebouwen in de directe omgeving van jouw bedrijf.
Plaats het energie opslagsysteem in een omgeving zonder stof en corrosieve gassen. De beschermingsklasse (IP waarde) van het energie opslagsysteem geeft aan hoe dicht het systeem is voor stof en vocht. De beschermingsklasse zegt niets over hoe dicht het is voor corrosieve gassen, zoals ammoniak.

Welke invloed heeft een energie opslagsysteem op de aanwezige elektrische installaties?

Een energie opslagsysteem is een extra leverancier van stroom. Het is een uitbreiding van de elektrische installatie, naast de al aanwezige hoofdaansluiting en mogelijk ook de zonnepanelen en een noodstroomaggregaat. De technische installatie wordt zo op meerdere manieren gevoed met energie. Laat je installateur beoordelen of de technische installatie en de hoofdverdeler daar geschikt voor zijn.

Is een energie opslagsysteem geschikt als noodstroom?

Nee, een energie opslagsysteem is niet geschikt als noodvoorziening bij stroomuitval. Het opslagsysteem is niet altijd voldoende opgeladen om een werkproces van stroom te voorzien. Dit biedt onvoldoende zekerheid.

Wat is nodig voor het verzekeren van een energie opslagsysteem vanaf 20 kWh tot 100 kWh?

Zorg dat het energie opslagsysteem voldoet aan:

Richtlijn PGS 37-1, voor veilige opslag van elektriciteit in energie opslagsystemen.
Opleveringskeuring NEN 1010 van het energie opslagsysteem en van de verdelers waar de stroom doorheen loopt.
Buiten opstelling. Of binnen opstelling in een brandcompartiment met minimaal 60 minuten brandwerendheid tegen branddoorslag en brandoverslag. Het brandcompartiment is direct vanuit de buitenlucht bereikbaar. Het staat niet bij:
- Bedrijfskritische installaties.
- In een gebouw met dieren.
Een opstelling boven het maaiveld.
Aanwezigheid van een blussysteem dat geschikt is voor Li-ion. Het systeem alarmeert en schakelt het energie opslagsysteem uit.

Wat is nodig voor het verzekeren van een energie opslagsysteem vanaf 100 kWh?

Zorg dat het energie opslagsysteem voldoet aan:

Richtlijn PGS 37-1 voor de veilige opslag van elektriciteit in energie opslagsystemen.
Opleveringskeuring NEN 1010 van het energie opslagsysteem en de verdelers waar de stroom doorheen loopt.
Buiten opstelling boven het maaiveld.
Een minimale afstand tot bebouwing, ook het transformatorgebouw:
- Tot 500 kWh: 5 meter.
- Van 500 kWh tot 5 MWh: 10 meter.
- Vanaf 5 MWh: 15 meter.
Afscherming door een betonnen wand van minimaal 12 cm dikte. Of als alternatief voor een betonnen wand: een verdubbeling van de minimale afstand tot de bebouwing.
Een blussysteem dat geschikt is voor Li-ion, alarmeert en het energie opslagsysteem uitschakelt.
Aanwezigheid van bluswater met een minimale capaciteit van 4 uur en 90 m3 per uur.
Een noodplan volgens PGS 37-1.
Aanrijbeveiliging
Dataopslag
Onderhoudscontract

Ook interessant voor jou

Kies een elektra inspectie die bij je past

Een elektra inspectie hoort bij het onderhoud van je elektrische installatie. Het geeft je inzicht. Als er problemen zijn, dan weet je ook welke je als eerste moet oplossen.

Wil je zonnepanelen aanleggen op je agrarische bedrijf?

Wees kritisch en neem een deskundige installateur in de arm met kennis van een agrarisch bedrijf.

Zo ga je veilig om met accu’s en batterijen

Boormachines, slijptollen, bosmaaiers, vervoersmiddelen, teelttafels, ze worden steeds meer elektrisch. Een ontwikkeling die ervoor zorgt dat het risico op brand flink toeneemt. Emile van Nieuwenhoven, agrarisch risicodeskundige bij Interpolis, geeft tips om de kans op brand door preventie flink verkleinen.