Brand in stallen: dit zijn de bekende oorzaken

Een stalbrand wil je natuurlijk voorkomen. Want brand is een ingrijpende gebeurtenis die je bedrijf tijdelijk en soms zelfs definitief kan stilleggen. Een brand waarbij dieren omkomen zorgt voor extra leed en maakt veel emotie los. En het is nog maar de vraag of je na een brand opnieuw vergunning krijgt voor het terugplaatsen van een stal. Daarom is het goed te weten dat er veel mogelijk is bij het voorkomen en beperken van brand op jouw agrarische bedrijf. In dit artikel laten we zien wat bekende oorzaken van stalbrand zijn én hoe je de risico’s kunt beperken.

Brand voorkomen begint met inzicht

Om brand te voorkomen is het belangrijk om te weten hoe brand ontstaat en wat ervoor zorgt dat een brand snel groot kan worden. Door het vernietigende karakter van brand, zijn de oorzaken niet altijd te achterhalen.  
Infographic met de oorzaken van stalbrand
Elektrische installatie op een agrarisch bedrijf

Bekende oorzaken van stalbrand 

  1. Elektrische installaties
    De elektrische installatie is essentieel op een agrarisch bedrijf. Voor verlichting, verwarming, ventilatie, beveiliging, maar ook voor de aansturing van drink-, voer- en melkmachines. Een agrarisch bedrijf is afhankelijk van deze techniek. Slecht onderhoud, oververhitting en kortsluiting kan leiden tot brand.
    Tips voor aanleg, onderhoud en gebruik van je elektrische installatie

    Regelmatige inspectie van de elektrische installatie geeft inzicht in fouten en onveilige situaties. Met dit inzicht kun je onderhoud uitvoeren voor er problemen ontstaan. Ook zonnepanelen en opslagsystemen voor elektriciteit zijn onderdeel van de elektrische installatie. Tips voor aanleg en onderhoud van de zonnepaneleninstallatie

  2. Menselijk handelen en brandgevaarlijk werk
    Je kunt veel regelen om je bedrijf brandveilig te maken. Het gaat dan om bouwaard en techniek, maar ook over hoe je het bedrijf dagelijks onderhoudt en gebruikt. Brandgevaarlijk werk, zoals lassen en slijpen, is een slechte combinatie met brandbare materialen, zoals hooi of gassen. En bij mestmixen kan een vonkje van de mixer genoeg zijn voor brand of ontploffing. Ook de plaats van voertuigen met een acculader is iets om over na te denken, omdat acculaders voor zelfontbranding kunnen zorgen. Plaats deze voertuigen dus op veilige afstand van brandbare materialen. Tips voor veilig lassen & slijpen en veilige mestopslag

  3. Verwarming
    Bij het gebruik van gasstralers, heaters, heteluchtkanonnen, warmtelampen en waterverwarming komt veel hitte vrij en ze kunnen vonken afgeven. Dit kan brand veroorzaken. Tips voor veilig gebruik van verwarmingsbronnen

  4. (Hooi)Broei
    Broei ontstaat door een natuurlijke opwarming van organisch materiaal, zoals samengepakt hooi of stro. De stijgende temperatuur kan leiden tot zelfontbranding van het hooi. Minder bekend is brand door broei van doeken met oplosmiddelen in een afvalbak. Een slimme oplossing hiervoor is het gebruik van vlamdovende afvalbakken. Tips om de kans op hooibroei te verkleinen

  5. Blikseminslag en inductie
    Brand door blikseminslag of inductie is meestal een gevolg van vlambogen, oververhitting of vonken in combinatie met brandbaar materiaal. Bliksem is zo’n vlamboog. Het is een elektrische ontlading vanuit wolken die direct kan inslaan in een pand of op een terrein. Met brand als gevolg. Bliksem kan ook een magnetisch veld opwekken waardoor inductie ontstaat. Inductie verspreidt zich via geleidende delen en kan zo bijvoorbeeld in het elektriciteitsnet komen. Een indirecte inslag van bliksem in de elektrische installatie verhoogt de kans op brand. Tips: Voorkom schade door bliksem en inductie
Watertappunt om een slang aan te bevestigen

Verspreiders van brand

  1. Gebruik van brandbare (isolatie)materialen
    Isolatiemateriaal staat bekend als een snelle verspreider van brand. Als het smelt, lekt het vuur in druppels naar beneden. Gelukkig zijn er brandveilige alternatieven op de markt. Het beste kies je voor brandklasse A (onbrandbaar). Bij gebruik van isolatiematerialen met brandklasse B is de juiste aanleg erg belangrijk. Lees wat de beste materiaalkeuzes zijn

    Met ‘Fire Safety Enginering’ is het mogelijk om standaard brandvoorzieningen op te waarderen. Erwin Braak legt uit hoe dat werkt, hij is brandveiligheidsexpert bij Interpolis.

  2. Tekort aan bluswater
    Om een brand snel onder controle te krijgen, moet er voldoende bluswater zijn. Een goede bluswatervoorziening heeft een capaciteit van minimaal 90 m³/uur voor 4 uur achter elkaar. De plaatselijke brandweer kan je hierbij helpen. Tips voor bluswater en bereikbaarheid

  3. Stof, zaagsel, dieren en de luchtwasser
    Stof, spinnenwebben, zaagsel, hooi, stro, haar en veren vatten makkelijk vlam, waardoor vuur snel om zich heen kan grijpen. Aandacht verdient ook het ventilatiekanaal van de luchtwasser. Deze verbindt de verschillende afdelingen en trekt continue zuurstof aan. Het ventilatiekanaal is vaak gemaakt van brandbaar materiaal. Door het ventilatiekanaal kan brand zich snel verspreiden, vooral in combinatie met brandbare isolatie of andere brandstoffen is dat erg gevaarlijk.

    Interpolis adviseert om de ventilatiekanalen regelmatig schoon te maken. Het is verstandig om in de ventilatiekanalen geen verlichting of andere elektrische apparatuur te plaatsen.

  4. Onvoldoende compartimentering
    Bouwen volgens het bouwbesluit is niet voldoende. Want brandveiligheid gaat niet alleen om het scheiden van stallen. Het gaat ook om scheidingen in de stal zelf die het overslaan van brand moeten beperken. Zo is het aan te bevelen om de technische ruimte, de werkplaats en de opslag machines brandveilig te scheiden van dierenverblijven. Varkenshouder Evert Hendrikx weet hoe compartimentering werkt

  5. Opslag van brandbaar materiaal in en buiten gebouwen (hooi en hout)
    Hout, hooi, fust, het zijn allemaal brandbare materialen. Denk goed na over een veilige plek voor de opslag ervan. Zet je deze materialen onbewust op de verkeerde plek? Dan kan dit grote gevolgen hebben voor je goed doordachte brandcompartimenten. Zo neemt de opslag van pallets tussen 2 stallen de veilige ruimte weg. Het vuur zal niet doven, maar via de pallets ‘overspringen’ naar de volgende stal. Hetzelfde geldt voor de opslag van materialen in brandgangen, die zijn daar niet voor bedoeld.

Om stallen brandveilig te maken is veel mogelijk in nieuwe én in bestaande stallen
Preventie is een belangrijk uitgangspunt voor het verzekeren van een agrarisch bedrijf. Informeer voor je gaat investeren in bouw, aanbouw, of verbouw naar de mogelijkheden. Interpolis helpt je graag met bouwadvies. Neem voor meer informatie hierover contact op met je adviseur bij de Rabobank.