Tips en adviezen voor veilig transport van bouwmaterialen op de bouwplaats

Of je nu werkt op een grote of heel kleine bouwplaats, er moeten altijd materialen geleverd, gelost en verplaatst worden. En juist tijdens het transport van bouwmaterialen op de werkplaats kan er van alles misgaan waardoor schade of letsel ontstaat. Het is daarom belangrijk om preventief je risico te bepalen en in te dekken, zodat je als (zelfstandig) aannemer of opdrachtgever niet voor verrassingen komt te staan. Maar wat zijn nu de risico's en hoe kun je deze zo goed mogelijk voorkomen?

Mirjam van Helvoirt, risicodeskundige bij Interpolis, heeft jarenlange ervaring in de bouw. Regelmatig heeft zij contact met aannemers en opdrachtgevers waarvoor zij risico's op de bouwplaats inventariseert. Van Helvoirt: 'Het mooie aan dit beroep is dat we op zoveel plekken binnen mogen kijken. Van bedrijven in de hout- en metaalbewerking tot de detailhandel, foodindustrie en natuurlijk de bouw. Geen bedrijf of bouwplaats is hetzelfde en daarom is ook het risico op elke plek weer anders. Dit bespreken wij altijd met onze klanten. Want natuurlijk zijn wij er als er schade gemeld wordt, maar wij zijn er juist ook om schade te voorkomen en daarom geven wij advies over preventie. Ook over het veilig transport van bouwmaterialen op de werkplaats.'

Bij elke vorm van transport van materialen op de werkplaats is er kans op schade, zowel aan het materiaal als aan de middelen waarop of waarmee vervoerd wordt. Van Helvoirt: 'Op de bouwplaats spreken we van horizontaal en verticaal transport van materialen. Bij horizontaal transport kun je denken aan het vervoeren van materialen op een vrachtwagen, heftruck, steekwagen of zelfs een kruiwagen. Als we spreken over verticaal transport, dan hebben we het voornamelijk over hijskranen en bouwliften.'

In Nederland zijn we op de bouwplaats erg afhankelijk van het weer. Veel regen heeft bijvoorbeeld invloed op de grond waarover materialen vervoerd moeten worden. Een bouwplaats heeft over het algemeen geen verharde wegen, dus bij veel regen verandert de plaats al gauw in een modderpoel. Van Helvoirt: 'Je wil natuurlijk echt niet dat een vrachtwagen met jouw materialen vast komt te zitten in de modder. Of dat een medewerker met een kruiwagen vol bakstenen uitglijdt en een nieuwe muur beschadigt. Daarom zijn tijdelijke bouwwegen van rijplaten of betonpuin van essentieel belang.'

Interpolis adviseert aannemers en opdrachtgevers om in ieder geval het volgende goed te regelen voor horizontaal transport op de werkplaats:

• Inventariseer de bodem: wat zijn de risico's bij slecht weer? Is er kans op verzakking of verschuiving?
• Breng vooraf de routes in kaart: welke vervoersmiddelen met welke materialen moeten op bepaalde plekken komen?
• Zorg voor goede bouwwegen (bijvoorbeeld stalen of kunststof rijplaten of betonplaten) op de bouwplaats, zodat medewerkers en middelen niet door zand of modder hoeven te verplaatsen.
• Zorg voor een duidelijke laad- en losplek waar leveranciers makkelijk en veilig kunnen komen.

Ook bij verticaal transport is er veel risico op schade als vooraf niet goed wordt nagedacht over de middelen en materialen. Van Helvoirt: 'Bij verticaal transport is het essentieel om vooraf een goed plan te maken voor de juiste inrichting van je bouwplaats. Zo wil je bijvoorbeeld te allen tijde voorkomen dat medewerkers zich onbewust bewegen binnen de draaicirkel van een kraan. Een machinist kan niet altijd alles overzien namelijk, zeker niet als die met bouwmaterialen over een ander object moet hijsen.'

Voor verticaal transport geeft Interpolis de volgende adviezen:

• Maak een goede inrichting van de bouwplaats, waarbij je altijd rekening houdt met de plek en draaicirkel van de kraan. Denk hierbij ook aan de planning; wanneer staat de kraan op een bepaalde plek, en welke andere werkzaamheden vinden dan ook daar (in de buurt) plaats?
• Gebruik een bouwlift alleen voor de daarvoor bestemde objecten. Een goederenlift alleen voor goederen bijvoorbeeld, en niet om personen mee te vervoeren.
• Maak duidelijke afspraken over communicatie tussen mensen op de grond en machinist. Veilig verticaal transport is voor een groot deel afhankelijk van vertrouwen en communicatie.
• Werk alleen met goedgekeurde hijsmiddelen, zoals de hijskettingen en -banden.
• Zorg ervoor dat een kraan op de juiste manier stabiel geplaatst is op de ondergrond, waardoor die ook bij onverwachte weersveranderingen (zoals bij een storm) op zijn plek blijft.

Ongeacht de grootte van een bouwplaats zijn een goede voorbereiding en planning onmisbaar voor een veilig transport van bouwmaterialen. 'Als aannemer of opdrachtgever moet je vooraf alle risico's in kaart weten te brengen in je bouwplan. Hierin staan alle afspraken die gemaakt worden met medewerkers en leveranciers, maar ook hoe bepaalde risico's voorkomen worden. Uiteraard mogen een planning, inrichting van de bouwplaats en afspraken over transport hierin niet ontbreken.'

Interpolis raadt aannemers en opdrachtgevers aan om altijd te werken met een bouwplan dat in ieder geval de volgende elementen bevat:

• Planning van de werkzaamheden
• Moment van levering van bouwmaterialen
• Inrichting van de bouwplaats
• Bouwmethodiek
• Logistiekplan van de bouwplaats
• Transport en opslag op de bouwplaats
• Communicatie op de bouwplaats
• Afspraken met leveranciers en onderaannemers
• Veiligheidsplan

Ondanks een goede voorbereiding zit een ongeluk daadwerkelijk in een klein hoekje. Van Helvoirt: 'Als er schade ontstaat op de bouwplaats, om welke reden dan ook, zit je als opdrachtgever of aannemer natuurlijk niet te wachten op extra vertraging. Het is daarom fijn als je weet dat zaken goed geregeld zijn en dat extra kosten die ontstaan door schade, gedekt zijn. Voor schade aan materialen of het bouwwerk kun je je bij Interpolis verzekeren met de Construction All Risk (CAR) verzekering.'

Waar je bij de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering alleen schade en letsel aan anderen en spullen van anderen verzekert, verzeker je als (zelfstandig) aannemer of opdrachtgever met de CAR-verzekering het bouwwerk en de materialen. Met een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering zijn schade aan eigen materialen of de materialen die je levert dus niet gedekt, hiervoor heb je een CAR-verzekering nodig.