Onderneming van betekenis: ‘Laten we doen wat nodig is, niet wat haalbaar is’

Als ondernemer maak je werk van het realiseren van jouw dromen. Je gaat voor een duurzame en gezonde toekomst. Een onderneming van betekenis zijn, dáár draait het om. Daar helpt Interpolis je graag bij. In de serie ‘Onderneming van betekenis’ staan uitdagingen centraal waar jij als ondernemer mee te maken hebt.

Thomas Rau is de oprichter van architectenbureau RAU en het bedrijf Turntoo en vooral bekend om zijn duurzame en circulaire gebouwen. In 2013 werd hij uitgeroepen tot architect van het jaar. Zijn belangrijkste agendapunt: de wereld veranderen en wel het liefst zo snel mogelijk.

Wat er anders moet? De architect lacht: ‘Kijk, het normale normaal heeft ons gebracht waar we nu zijn. Dus laten we hopen dat het normale normaal niet terugkomt. We hebben een nieuw normaal nodig, een volledige reset van de samenleving en het economisch systeem.’ Alles verandert overigens continu, vult hij aan. ‘Juist wie niet vrijwillig mee verandert, maakt de allergrootste veranderingen mee.’

Als het gaat om de huidige veranderingen op het gebied van werkruimte merkt Rau dat het kantoorgebouw van vandaag de dag eigenlijk een behoefte bedient die er niet meer is. ‘Veel van mijn klanten zijn er net zoals veel andere ondernemers achter gekomen dat het veel handiger is dat hun mensen allemaal thuiswerken. Wat ze nu willen is hun kantoor omtoveren tot clubhuis, waar ze elkaar kunnen ontmoeten, lekker te eten krijgen en zelfs massages kunnen nemen. Natuurlijk kun je er ook gaan werken, maar de sociale component wordt veel belangrijker.’

41% van de ondernemers in het groot mkb is van plan om te gaan besparen op kantoren of bedrijfsruimtes. In het klein mkb geeft 39% aan van plan te zijn om te gaan verbouwen. Bekijk alle inzichten

In dat opzicht kun je de pandemie wel als een gamechanger beschouwen, vindt hij. ‘We zijn onvrijwillig gedwongen om van gedrag te veranderen. Daarbij beginnen we nu in te zien dat we het helemaal niet altijd zo handig hebben aangepakt, bijvoorbeeld met kantoren. Tegelijkertijd realiseren we ons hoe belangrijk het intermenselijke contact is. Met name alleenstaande mensen stonden te popelen om weer naar kantoor te komen, die waren thuis totaal aan het vereenzamen. Het kantoor van de toekomst krijgt in die zin een hele andere betekenis.’

Ook een belangrijk woord als het gaat om het kantoor van de toekomst: duurzaamheid. Uit onderzoek van de bedrijfsmonitor van Interpolis blijkt dat vooral grotere organisaties dit op de agenda hebben staan. Architect Thomas Rau ziet ook dat veel kleinere ondernemers bewust zinvol bezig zijn. Kleine ondernemingen zijn volgens hem veel drukker bezig met het vinden van een antwoord op de huidige behoefte naar duurzaamheid, waar grotere ondernemingen vooral heel druk bezig zijn om groot te blijven.

Van alle bedrijven in het groot mkb investeert 29% in duurzame energie. Ook het klein mkb (22%) en zzp'ers (14%) investeren daar steeds vaker in. Bekijk alle inzichten

‘Als deze nieuwe thema’s niet in je core business hebt dan heb je sowieso geen toekomst, dat weten de jonge bedrijven. Dat zijn mensen die sowieso al vanuit een heel andere houding zijn gaan ondernemen.’ Hij lacht: ‘Voor de grote bedrijven is dat verduurzamen eerder als een soort EHBO-traject.’ 

Overigens is dat verduurzamen niet zo simpel als een stel zonnepanelen op het dak zetten. Rau beschouwt het als een mindset die in veel gevallen compleet anders moet. Iedere oplossing is altijd maar voor dat moment geschikt, benadrukt hij. ‘Niemand weet hoe de toekomst eruit gaat zien, dus we moeten inspelen op het gegeven dat de dingen continu anders gaan dan we dachten. Want je wil niet dat je huidige antwoord de toekomstige ontwikkelingen in de weg zit.’

Hij noemt als voorbeeld materiaalgebruik. ‘De grondstoffen die we gebruiken zijn eindig, dus we moeten die dingen zo doen dat als we die spullen niet meer nodig hebben, we alle materialen één op één eruit kunnen halen en daar weer nieuwe oplossingen mee kunnen creëren.’ In plaats daarvan is het nu zo dat zonnepanelen die niet meer meekunnen, vrijwel volledig onbruikbaar zijn. Rau: ‘We hebben heel veel materiaal verkwanseld door alleen maar na te denken in plaats van vóór te denken. Zorg in plaats daarvan dat we steeds alles kunnen hergebruiken voor nieuwe ontwikkelingen.’

Rau benadrukt de verantwoordelijkheid die ondernemers volgens hem moeten nemen als het gaat om het bekijken van de uitdagingen vanuit verschillende perspectieven. ‘Neem brandveiligheid: ook een belangrijk onderwerp. Het blijft een uitdaging om te weten wat je precies kunt doen op het gebied van duurzaamheid en veiligheid, erkent hij. Het grootste risico van ondernemen is onduidelijkheid in de wetgeving, aldus de visionair: ‘En daar zijn we de laatste jaren constant mee geconfronteerd. En als je iets wil doen maar dingen veranderen steeds, dan doe je even niets. Dan wacht je af totdat een constant beleid komt.’

Daarnaast vindt hij dat de overheid de ondernemers in Nederland behoorlijk in de steek laat. ‘Het is een collectief probleem waar we zelf aan hebben bijgedragen, maar de collectieve verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de overheid – en die maakt zich het er wel heel makkelijk vanaf door het bij de gemeenten neer te leggen of de particulier met zijn spaargeld, of de ondernemer die weer iets anders moet doen.’

Als mooi voorbeeld van waar we veel van kunnen leren noemt hij Zwitserland, waar je enkel een bouwvergunning krijgt als je nieuwe pand minimaal energieneutraal is. ‘Technisch is dat geen probleem en financieel ook niet, naar in Nederland is de energielobby zo sterk dat we nauwelijks stappen vooruit kunnen zetten op dat gebied.’

Gelukkig ontstaat er steeds meer transparantie, merkt de architect op, verwijzend naar de ‘glashelder’-slogan van Interpolis. ‘Als we nieuwe dingen doen, moeten we volledig transparant durven zijn. Hoe gaan we het doen, wat en waarmee?’ Openheid over de gang van zaken zal onder meer leiden tot verlaging van kosten, gelooft hij. ‘Je ziet nu al dat verzekeringsmaatschappijen erover nadenken om korting te geven op de premie als je alle materialen in je gebouw hebt geregistreerd. En zelf zijn we nu bezig om in een gebouw de materiaalwaarde accountable te maken, dus dat je de waarde van de gebruikte materialen op de balans kunt zetten.’

‘Activeer de waarde van de materialen die het gebouw faciliteren waarin je op dit moment met je onderneming bent. Het levert je veel geld op en daarnaast ben je voorbereid op de CO2-taks die eraan komt. Maar ik heb ook nog een tip op mensniveau, want ondernemers zijn ondernemers maar ook mens: ga nadat je ’s ochtends opstaat eens tien minuten op je bedrand zitten. Sluit je ogen en kijk wat er gebeurt. Als je dat iedere dag doet, heeft dat al zo veel voordelen voor je onderneming.’

Het interview met Thomas Rau liever beluisteren? Hieronder vind je de podcast.