Directeur Fons Jurgens kan niet wachten tot de Efteling weer open mag

Normaal gesproken is het iedere dag een drukte van belang in de Efteling: duizenden blije bezoekers en het geluid van gelach en gejoel uit de achtbanen, stroomtreintjes en het sprookjesbos. Maar nu zijn ze al maanden dicht en is het stil in het park. Fons Jurgens, directeur van de Efteling, vertelt hoe hij omgaat met alle maatregelen en veranderingen.

Overigens is hij zelf helemaal geen fan van achtbanen, lacht Fons Jurgens. ‘Ik geniet er enorm van om gasten te zien gaan, maar ik sta het liefst gewoon te kijken.’ Al ontkomt hij er tijdens openingen niet aan. In alle achtbanen heeft de Efteling-directeur ooit wel een keer gezeten. Het afgelopen jaar vormde evengoed een behoorlijk achtbaan, bekent hij. ‘En eigenlijk is die ook nog niet ten einde.’


In de serie ‘Crisis de Baas’ vertellen ondernemers hoe zij omgaan met de gevolgen van de coronacrisis. Gesprekken over zaken die echt belangrijk zijn. De BNR reeks ‘Crisis de Baas’ is mede mogelijk gemaakt door Interpolis.

Corona als vrije-val-achtbaan

Jurgens vergelijkt de coronacrisis met de Baron 1898, de achtbaan in het pretpark, waarbij bezoekers in een loodrechte vrije val tientallen meters omlaag storten. De allereerste officiële besmettingen in Nederland bevonden zich om de hoek van de Efteling, maar dichtgaan leek geen optie: De Efteling is het park dat al sinds 2010 alle dagen van het jaar geopend is.

Wikken en wegen wat het belangrijkste is

Jurgens kon er niet van slapen. ‘In eerste instantie besloten we gewoon open te blijven. In goed overleg met de baas van de veiligheidsregio, want we konden het op een veilige manier doen. Maar je gaat je toch allerlei dingen afvragen: hoe veilig voelen onze medewerkers zich nog? Hoe belangrijk is het om open te blijven? Wat is belangrijker?’

De Efteling is cultuurerfgoed en moet blijven bestaan

Medio maart besluit hij toch te sluiten. Jurgens: ‘Ik ben er nog steeds 100% van overtuigd dat we veilig open hadden kunnen gaan, maar het gevóel dat de veiligheid bovenaan staat is belangrijker. De continuïteit van de Efteling is het allerbelangrijkste. De Efteling is cultuurerfgoed: we bestaan volgend jaar 70 jaar, maar over 70 jaar moet de Efteling nog steeds bestaan.’


Jurgens legt uit dat de Efteling eigenlijk een stichting is: het pretpark is een BV en moet gewoon winst maken, maar niemand wordt daar zogezegd rijker van. De aandelen zijn in handen van de stichting, die de winst uitkeert aan goede doelen en investeert in nieuwe attracties.

Moe van de zoveelste sluiting

Het was op 16 december 2020 dat de Efteling voor de derde keer dicht moest. Toen zakte de moed hem wel even in de schoenen: ‘We hadden net de Winter Efteling helemaal opgebouwd, dat is toch wel een van de leukste periodes die we kennen. We hadden er bovendien veel geld in geïnvesteerd en gezorgd dat alle maatregelen in acht werden gehouden, zelfs in de attracties. En dan moet je toch dicht. Juist voor zo’n hoogseizoen als kerst. Op een gegeven moment word je daar wel moe van. Wat kun je dan nog doen? Wat is dan nog het perspectief?’ 

Recordverlies: dit voelen we wel

Er moet ook gewoon geld worden verdiend, benadrukt de directeur. Over het jaar 2020 heeft de Efteling een recordverlies van 17 miljoen euro bekend gemaakt. ‘We hebben veel goede jaren gekend, maar we hebben ook altijd fors geïnvesteerd. We zijn altijd bezig met het park mooier maken. Dus dit voelen we wel. We hebben nog wel wat reserves, maar zelfs de Efteling kan failliet. Als je verlies op verlies blijft maken, dan gaat de poort een keer dicht.’

Prikkelbaar en minder geduldig

Hij moet er niet aan denken dat de Efteling onder zijn leiding dadelijk in een woonwijk verandert. ‘Ik word wel prikkelbaar van dit gebeuren, ik word er geen leuker mens van. Dat beïnvloedt ook de keuzes die je maakt. Je bent wat minder geduldig.’ Aan de andere kant beschouwt hij zichzelf sowieso wel als de kapitein op het schip die de uiteindelijke koers uitzet.

Koersvast blijven om verwarring te voorkomen

Wat hij heeft geleerd: wijk niet teveel van de koers af, ook niet als er zaken veranderen. ‘Met de nieuwe maatregelen gingen we ook steeds iets nieuws bedenken. Allereerst bleek de dag na de persconferentie dat onze beslissingen dan net niet strookten met wat de regelingen bleken te zijn. En ik heb gemerkt dat het voor onze medewerkers daardoor ook heel onduidelijk werd, veel mensen snapten ook niet goed meer waar we naartoe wilden.’


‘Uiteindelijk hebben we toen gezegd: we maken nu een perspectief voor de toekomst, en daar blijven we bij. Dus nu liggen er scenario’s tot aan eind augustus met hoe wij denken dat de zaken gaan lopen, inclusief het rekening houden met maatregelen, en daar hebben we de organisatie nu op ingericht.’

Samen zijn we de Efteling

3000 mensen werken er voor de Efteling. Iedereen is het gehele jaar in dienst: de oproepkrachten op een gemiddelde urencontract van 4 à 8 uur, en de overige medewerkers hebben gemiddeld een contract van 24 tot 28 uur. Alleen bij de bedrijfsevenementen-tak zijn er 17 ontslagen gevallen. De rest is, dankzij de steunmaatregelen van de overheid, nog verzekerd van hun baan. 


‘Samen zijn we de Efteling. Onze medewerkers zijn het meest belangrijk en dat moet je ook laten zien.’ Wie thuis zit, werkt aan het behalen van nieuwe kwalificaties, zoals horecamedewerkers die straks in attracties meewerken of in het entertainmentteam. Anderen konden tijdelijk aan het werk als zorgondersteuner in zorginstellingen in de buurt.

Leren waarderen wat we hebben

De vanzelfsprekendheid van dingen die we deden is in ieder geval grotendeels weg, aldus de directeur. Binnen de Efteling, maar ook privé: ‘We geven geen geld meer uit. Ik bedoel, het gaat gewoon heel slecht. Een hoop kan nu even niet. Maar ik geloof echt dat het een van de lessen gaat zijn waar we straks heel veel aan hebben. Ik denk dat we straks veel meer gaan waarderen.’

Fons Jurgens kan niet wachten tot de Efteling weer open mag, de achtbanen weer draaien en hij iedereen hoort gillen. Hij lacht: ‘Ik zou zelfs niets liever willen dan zelf weer ‘ns in de Baron zitten, dat betekent dat we weer open zijn.’

Het interview met Fons Jurgens van de Efteling beluisteren? Dat kan in de nieuwe podcastreeks van Interpolis en BNR: ‘Crisis de baas’. 

Interpolis helpt zakelijk Nederland focussen op wat echt belangrijk is

De BNR podcastserie Crisis de Baas wordt mede mogelijk gemaakt door Interpolis. Hierin laten we ondernemers aan het woord over hoe zij omgingen met de effecten van de Corona-crisis. Hoe ga je om met je medewerkers, hoe pas je je organisatie aan op de ontwikkelingen, welk leiderschap past hierbij? Juist in deze tijden wordt bij ondernemers een extra beroep gedaan om te focussen op wat echt belangrijk is. Met Crisis de Baas willen BNR en Interpolis ondernemers inspireren met nieuwe inzichten en een platform bieden om van elkaar te leren.