Vocht in huis aanpakken en voorkomen

Een vochtige woning is een veelvoorkomend probleem met verschillende oorzaken. Ook bij voldoende isolatie en ventilatie. ‘Heb jij te maken met vochtproblemen? Dan is er werk aan de winkel. Want een te hoge luchtvochtigheid is niet alleen schadelijk voor je huis. Ook voor je gezondheid’, aldus Sjak van Nieuwkuijk, risico- en preventie-expert bij Interpolis.

De 5 meest voorkomende vormen van vocht in huis zijn:

1. Optrekkend of opstijgend vocht: komt je woning binnen via funderingen, kruipruimten en spouwmuren. Vochtplekken zijn in dit geval vooral zichtbaar op de begane grond boven je plinten. 
2. Condensatievocht: komt vrij bij huishoudelijke activiteiten zoals douchen, koken en wassen. Met condens op onder meer je ramen en kozijnen tot gevolg. 
3. Doorslaand vocht: zoekt door de buitenmuren heen z’n weg naar binnen. De gevel kan het vocht vanwege scheuren en barsten niet meer tegenhouden. Met vochtplekken, schimmels en een muffe geur in je woning als resultaat.
4. Lekkage: vaak het gevolg van veroudering, slijtage of slecht onderhoud van de woning. In de vorm van een lekkende waterafvoer of versleten kitvoegen bijvoorbeeld. 
5. Koudebruggen: ontstaan door warme lucht die afkoelt via een koude muur, raampartij of vloer. Het zorgt voor condensatie, vochtige plekken en mogelijke schimmelvorming.  

Er zijn verschillende tekenen die wijzen op vocht in je woning. Je merkt het bijvoorbeeld aan:

• een muffe en onfrisse geur
• loslatend behang of stucwerk
• een bolstaande vloer
• vocht- en schimmelplekken op muren, vloeren of het plafond
• schade aan of verkleuring van vloerbedekking
• algen op de muur
• loskomende plinten
• condens op ramen, kozijnen en andere koude oppervlakken
• zilvervisjes en/of pissebedden
• een in verhouding hogere energierekening

Iedere situatie vraagt om een eigen aanpak. Van Nieuwkuijk: ‘Sommige vochtproblemen voorkom of herstel je eenvoudig. Met extra ventilatie en het aanbrengen van impregneermiddel of vochtwerende verf bijvoorbeeld. Anderen hebben juist wat meer voeten in de aarde. We zetten hieronder de preventiemaatregelen en oplossingen voor de 5 genoemde vochtproblemen op een rij. Je kunt hier zelf mee aan de slag gaan. Of de hulp van een deskundige inschakelen.’

Opstijgend vocht voorkomen

• Injecteer de muren met vochtwerende vloeistof. Je boort hiervoor gaten van zo’n 10 tot 15 centimeter ter hoogte van de vloer. De vloeistof blokkeert vocht dat van onderen de woning binnen wil dringen.
• Breng een waterkering aan in de buitenmuur. Voer deze arbeidsintensieve en kostbare klus niet zelf uit, maar schakel hiervoor een vakkundig bedrijf in. Zij verwijderen de stenen uit de tweede rij van onderen en vullen de ruimte op met kunststof folie. Deze waterdichte laag zorgt dat grondwater via de muren geen weg naar binnen vindt. 
• Leg een drainagebuis aan. Dit kunststof element zorgt er na een hevige regenbui voor dat water snel wordt afgevoerd.

Heb je vochtplekken op je muur? Doorloop dan de onderstaande stappen om de schade te herstellen:

1. Maak de muur schoon, droog en stof- en vetvrij. Gebruik hiervoor een emmer sop met afwasmiddel, een zachte spons en een schone doek. 
2. Verwijder loszittend stucwerk, aanslag, zoutresten en schimmels. Gebruik hiervoor een beitel en een borstel met een emmer sop.  
3. Vul gaten en scheuren op met een vulmiddel. Dit is te koop bij de bouwmarkt. 
4. En schilder de muur met een muurverf die vochtdoorslag voorkomt. Ook deze vind je bij een doe-het-zelfzaak. 

Let op: bovenstaande herstelwerkzaamheden bieden een tijdelijke oplossing. Opstijgend vocht is vaak het gevolg van een groter probleem, zoals beschadigingen of bouwkundige gebreken. Schakel daarom een expert in voor een duurzame oplossing. 

Condensatievocht voorkomen

• Lucht en ventileer je huis natuurlijk. Zet hiervoor de ventilatieroosters en (kiep)ramen open. En ventileer extra als je kookt, doucht of als er veel mensen in huis aanwezig zijn (geweest). 
• Ventileer je woning mechanisch met een centraal systeem. Het voert vervuilde en vochtige lucht continu naar buiten af. De afzuiging verloopt via ventilatiekanalen in de keuken, badkamer en het toilet.
• Schaf een raamventilator aan. Dit apparaat zorgt voor dagelijkse ventilatie, zonder dat je ramen openstaan. Maak voor de montage een opening in je raam of muur. Plaats vervolgens het raamventilator in het gat en schroef het buiten- en binnengedeelte aan elkaar vast.
• Verminder de vochtproductie in huis. Hang bijvoorbeeld je natte was buiten op. En wring je dweil goed uit voordat je ermee aan de slag gaat.  
• Zet de thermostaat niet lager dan 15 graden. Zo krijgt vocht in de lucht de mogelijkheid om te verdampen.
• Zet tijdens het douchen of in bad gaan de afzuiging op de hoogste stand. En maak je badkamer na afloop droog met een doek of trekker. 
• Maak tijdens het koken gebruik van de afzuigkap. En zet het slaapkamerraam een stukje open als je met meerdere mensen op 1 kamer slaapt.
• Maak jaarlijks je ventilatieroosters schoon. Een vies rooster doet namelijk weinig goeds voor de luchtkwaliteit in huis. Ventilatieschuiven in het raam reinig je met een borstel of stofzuiger. Roosters aan de muur schroef of klik je los. Een vochtige doek doet dan vervolgens het werk. Is er een filter aanwezig? Laat deze dan even weken in sop.

Herstellen: 

• Ventileer je huis door ramen dagelijks een ruime tijd open te zetten. Door de aanvoer van frisse lucht neemt de luchtvochtigheid na verloop van tijd af en drogen de muren in. Eventueel opgelopen schimmel op de muren en het plafond verwijder je met een borstel en een mengsel van soda en water.
• Plaats vochtvreters in kleine ruimtes. Dit zijn opvangbakjes met roosters waar zouten op zijn geplaatst. Deze onttrekken vocht uit de lucht, waardoor de condensvorming in huis afneemt.

Doorslaand vocht voorkomen

• Schilder de buitenmuren met vochtwerende verf. Vergeet hierbij niet om van tevoren je muren goed te reinigen. En je gemeente te vragen of het aanbrengen van een kleurtje toegestaan is.
• Spuit impregneermiddel op de buitenmuren. Zo creëer je een beschermlaag. Herstel voordat je aan de slag gaat eventuele beschadigingen zoals gaten en scheuren. En reinig ook in dit geval je muren grondig.
• Vernieuw de gevelbekleding. Door je huidige cementen, rabatten, houten of schroten gevels te vervangen voor bijvoorbeeld kunststof exemplaren. Deze vragen om minder onderhoud en monteer je gemakkelijk. Gevelbekleding aanschaffen is een stuk duurder dan schilderen of impregneren, maar kent extra voordelen. Je woning ziet er zo bijvoorbeeld weer als nieuw uit. En je kunt van de gelegenheid gebruikmaken om je buitenmuren direct te isoleren. 
• Isoleer je woning met kruipruimte-, vloer- en/of spouwmuurisolatie. En overweeg bij spouwmuurisolatie ook de aanschaf van een muurventilatiesysteem. 

Herstellen:

• Heb je vochtproblemen ter hoogte van je dakrand? Dan is de kans groot dat je dakgoot doorhangt of kapot is. Maak de goot leeg of repareer hem. 
• Stuit je op spleten in je kozijnen? Vul deze dan op. En verkeren je kozijnen in zeer slechte staat? Dan is vervangen ook een optie.
• Herstel beschadigingen, gaten en afgebrokkelde voegen aan je buitenmuren met vulmiddel. 
• Verwijder vochtplekken en schimmelvorming op je binnenmuren met een sop van water en soda. 

Lekkage voorkomen

• Sluit voordat de vorstperiode begint de buitenkraan af. Zo voorkom je een bevroren waterleiding en de gevolgen daarvan. 
• Loop regelmatig het kitwerk in huis na. Zijn voegen verdroogd of zie je openstaande naden, dan is het tijd voor actie. 
• Controleer halverwege het jaar (bijvoorbeeld in juni) of je dakpannen nog heel zijn, er netjes uitzien en goed op elkaar aansluiten. En bekijk of het lood bij de aansluitingen tussen de dakpannen en het metselwerk er nog strak bij ligt en geen scheurtjes vertoont.
• Bekijk dan ook meteen of je nokvorsten (de speciale, halfronde dakpannen bovenop jouw schuine dak) nog in een rechte lijn liggen. En of je loodslabben (de stroken lood die een waterdichte aansluiting maken tussen een schoorsteen of dakkapel en het dak) nog goed aansluiten. 
• Test voor de start van het stookseizoen de waterdruk van je cv-installatie. Een druk tussen de 1,5 en 2 bar volstaat. Is deze te laag? Vul het apparaat dan aan met water. Lees het stappenplan voor de cv-ketel en voor de warmtepomp. 

Herstellen:

• Een lekkage opsporen is lastig. Dit omdat deze vaak achter een muur of onder een vloer verscholen zit. Maar het is wél noodzakelijk om het lek te repareren of bijvoorbeeld een leiding of buis te vervangen. Een loodgieter kan je hierbij helpen. Hij gaat met speciale apparatuur en technieken op onderzoek uit. En lost het probleem op.

Koudebruggen voorkomen

• Plaats voorzetwanden aan de binnenkant van je buitenmuren. In de vorm van panelen van glaswol, steenwol of schuim bijvoorbeeld. Dit heeft een isolerende werking. 
• Voeg isolatie toe tussen de binnen- en buitendorpels van ramen en deuren.
• Plaats dubbelglas en vul de ruimte hiertussen op met edelgas. Hierdoor wordt de kou van buiten niet doorgegeven aan de binnenruit en andersom.

Herstellen:

• Vervang het fijne houtwerk bij je ramen. Dit biedt betere isolatie en afdichting. Is dit nog niet aan vervanging toe, maar stuit je wel op kieren? Dicht deze dan met siliconenkit. 
• Is de isolatie slecht geplaatst, ontbreekt deze in de spouw of raakt de binnenmuur de buitenmuur? In sommige gevallen is het voldoende om isolatie rond de koudebrug aan te brengen. Er zijn ook situaties waarbij de volledige gevel met een isolatielaag bedekt moet worden. Laat je hierover adviseren door een specialist. 
• Is een raam de veroorzaker van het temperatuurverschil? Dan biedt plaatsing van dubbelglas uitkomst.

Vochtschade in of aan je huis is erg vervelend. Is de schade ontstaan door onvoorziene omstandigheden zoals hevige neerslag of een gesprongen leiding? Dan vergoedt de woonhuisverzekering de opgelopen schade aan je woning. En dekt de inboedelverzekering schade aan je spullen. Is de vochtschade daarentegen het gevolg van slijtage of slecht onderhoud? Dan wordt dit niet vergoed.