Het hoe en wat van waterhardheid

Of je nu onder de douche staat, je tanden poetst of een glas kraanwater vult, je krijgt ermee te maken: waterhardheid in huis. Maar wat wordt er precies met ‘hard’ of ‘zacht’ water bedoeld? Is het één beter dan het andere? En wat betekent waterhardheid voor de levensduur van je apparaten? Wij zochten het voor je uit.

1 ding is zeker: Nederland stelt strenge eisen als het om water gaat. Waar je ook woont, je kunt in ons land altijd rekenen op veilig drinkwater uit de kraan. De samenstelling van het water kan wel per woonplaats of gemeente verschillen. Omdat grondwater op sommige plekken meer kalk bevat, wat onder andere bepalend is voor de hardheid van het water. En ieder drinkwaterbedrijf zo zijn eigen waterbronnen heeft om uit te putten.

Een groot deel van ons drinkwater komt uit de bodem. Het is regenwater, dat naar beneden getrokken is. Onderweg sijpelde het langs onder meer klei, zand, kalk en ijzer. Wat op die manier in het water terechtkwam. Nederland stond vroeger voor een groot deel onder water. Op plekken waar veel kalkrijke schelpen in de bodem liggen, is dus ook veel kalk aanwezig. Schadelijke stoffen zoals ijzer worden door drinkwaterbedrijven uit de vloeistof gefilterd. Maar de aanwezigheid van kalk in kraanwater vormt geen gezondheidsrisico. Het is voor drinkwaterbedrijven zelfs bij wet verplicht om een minimale hoeveelheid kalk en magnesium te behouden. Dit omdat het menselijk lichaam voldoende van die stoffen nodig heeft.

Met de uitleg over kalkrijke en minder kalkrijke bodems hebben we ook meteen het verschil tussen ‘hard’ en ‘zacht’ water te pakken. Hard water bevat veel kalk (calcium). Met het bekende gruis in de waterkoker en de ruwe aanslag op jouw glazen douchewand tot gevolg. Zacht water bevat minder kalk. In Nederland drukken we de hardheid van ons drinkwater meestal in Duitse graden uit; dH. Om je een idee te geven: 1 dH staat gelijk aan 17,8 milligram kalk per liter water. En de gemiddelde waterhardheid in Nederland ligt op zo’n 8 dH. Er bestaat geen officiële ‘hardheidsschaal’. Maar de onderstaande wordt veel gebruikt:

Zeer zacht water		0 - 4 dH
Zacht water		4 - 8 dH
Gemiddeld water		8 -12 dH
Vrij hard water		12 - 18 dH
Hard water		18 - 30 dH

Ben je benieuwd hoeveel dH het water bij jou thuis ongeveer is? Via de website waterhardheid.nl zoek je eenvoudig op postcode en krijg je meteen inzicht in de bijbehorende waterhardheid.

Hard of zacht water; voor je gezondheid maakt het weinig uit. Want omdat de Nederlandse eisen en controles streng zijn, blijft de hoeveelheid mineralen altijd binnen een veilige marge. Wel kent zacht water een aantal voordelen binnenshuis. Want hoe zachter het water, des te minder kalkafzetting zich vormt. Dat betekent:

• Minder schrobben en boenen.
• Minder schoonmaakmiddelen gebruiken.
• Minder energie nodig om je apparaten op temperatuur te laten komen dan wanneer het verwarmingselement vol kalkaanslag zit. Dat scheelt in energiekosten en is beter voor het milieu. En het maakt dat je apparaten langer meegaan.

Je ziet ze steeds meer; speciale waterfilters. Losse exemplaren voor op je kraan of in de vorm van een filterkan op het aanrecht. Handig om bijvoorbeeld je theewater in te ontharden en zuiveren voordat het de waterkoker of fluitketel in gaat. Er zijn ook speciale wateronthardingsinstallaties voor het hele huis op de markt. Die installeer je op de plek waar leidingwater je woning binnenkomt. Zo wordt in het hele huis enkel nog kalk- en magnesiumvrij water gebruikt. En is er uiteindelijk minder kalkafzetting in jouw douchekop, toilet, keukenkraan, boiler en wasmachine te vinden.

Deze filters en waterontharders mogen de waterhardheid dan verminderen en daarmee je apparaten, sanitair en badkamertegels sparen. Niet iedereen is overtuigd van het nut ervan. Bij onjuist onderhoud kan het bijvoorbeeld tot bacteriegroei leiden, zo is gebleken. En de waterhardheid in Nederland is vergeleken met andere landen helemaal zo gek nog niet. Je kunt je dus ook afvragen of de kosten tegen de baten opwegen.

Het gruis in je waterkoker helemaal zat? Of wil je de ruwe druppels op je douchewand weren? Je kunt dus voor speciale filtersystemen kiezen. Maar met een goede schoonmaakbeurt op z’n tijd voorkom je ook een hoop leed. Woon je in een regio met wat harder kraanwater? Door het toilet op tijd te schrobben, een wisser te gebruiken na iedere douchebeurt en je waterkoker zo nu en dan te ontkalken, kom je al een heel eind. Volg bij toestellen zoals je wasmachine of vaatwasser wel altijd het advies van de fabrikant op, omdat bepaalde schoonmaakmiddelen de rubbers kunnen aantasten.

Ook de temperatuur van het water in je warmwatertoestellen verlagen vermindert kalkafzetting. Een graadje kouder douchen dus. De verwarming wat lager zetten. En waar mogelijk wassen op een kouder programma. Weet wel: om schadelijke bacteriën te doden moet de temperatuur van je wasgoed minimaal 55 graden zijn. Anders zit je weer met een heel ander probleem.

Meer tips om schade in en rondom huis te beperken vind je in deze artikelen:

• De meest voorkomende waterschades in en rondom huis voorkomen
• Zo maak je je huis brandveilig
• Het hoe en waarom van goed onderhouden kozijnen
• Zo verklein je de kans op schade door storm
• Stappenplan: zo maak jij je huis herfstklaar