Je tuin groen én lenteklaar maken

Het voorjaar staat voor de deur. Binnen de kortste keren genieten we weer van aangename temperaturen, fluitende vogels en de eerste echte zonnestralen. Dat betekent ook: de hoogste tijd om je voor te bereiden. Wij stelden een checklist vol actiepunten samen waarmee je jouw tuin lenteklaar maakt en verduurzaamt. Want niet alleen het oog wil wat. Een vergroende buitenomgeving kan ook oplossingen bieden op het gebied van biodiversiteit en luchtkwaliteit. Bovendien verklein je er de kans op klimaatschade mee. Win-win-win dus! Klaar om je mouwen op te stropen?

Ongeveer de helft van de tuinen in ons land is nog voor een groot deel bestraat. Zonde, want een groene tuin heeft veel voordelen. Voor het klimaat, het milieu, je portemonnee én je uitzicht. Het uitgangspunt? 20% verharding en 80% groen. Neem je tuin dus eens kritisch onder de loep. Hoe is het bij jou thuis met deze verhouding gesteld?

Kom je groen tekort, dan heb je verschillende opties. Kies bijvoorbeeld voor bodembedekkers in je tuin. Sedumplantjes zijn een goede keuze, maar ook vlinderbloemigen zoals klaver en onderhoudsarme prairiebeplanting zijn erg geschikt. Het groen helpt de bodemstructuur te verbeteren. Want begroeide en doorwortelde grond neemt beter water op dan een kale variant. En de bladeren van bodembedekkers houden neerslag vast, die daarna weer verdampt. Minder belasting voor de riolering dus. Heb je een groot oppervlak te vullen? Kies dan voor gras met een dichte wortelmat. Dat houdt eenvoudig flinke lappen grond 'levend'.

Wat ook een mooie mogelijkheid is: de aanleg van een groen dak.* Niet alleen een lust voor het oog. Je verbetert er ook de biodiversiteit in je buurt mee. Het beschermt je dak tegen zonlicht en andere weersomstandigheden. En de kans op waterschades aan je huis neemt erdoor af.

Wil je slim omgaan met je vierkante meters grijs? Van je terras, tuinpad of oprit bijvoorbeeld? Kies dan bij voorkeur voor waterdoorlatende klinkers met open voegen of een open patroon. Dit voor de waterdoorlaatbaarheid. Al kun je natuurlijk ook houtsnippers, boomschors en schelpen voor paden en terrassen gebruiken.

* Veel gemeenten, waterschappen en provincies bieden subsidie op een groen dak aan. Deze financiële tegemoetkoming kan oplopen tot € 40,- per m². Dat maakt de aanschaf ervan dus nóg aantrekkelijker.

De lente gaat gepaard met een hoop groei en bloei in je tuin. Het is dan ook hét moment om je planten met wat verse bemesting te voeden. In de natuur halen ze hun voedingsstoffen uit de bodem, door de vertering van gevallen blad en dode planten. Aangezien de meesten van ons die bouwstoffen gedurende het jaar naar de groencontainer brengen, is het belangrijk de bemesting handmatig te verzorgen. Zodat jouw planten na een lange winter weer goed op krachten komen.

Je tegels hebben gedurende het jaar behoorlijk wat te doorstaan. Ze krijgen te maken met zon, wind, regen, sneeuw en ijs. Tel daarbij op dat mossen en algen graag groeien op donkere, vochtige plekken. En je begrijpt dat het terras van menig Nederlander na de winter wel een opfrisser gebruiken kan. Wat je bijvoorbeeld vaak ziet is dat tuintegels tegen het einde van de winter bedekt zijn met onkruid en groene aanslag. Werk aan de winkel dus! Maar grijp voor het reinigen van je tegels niet direct naar chemische bestrijdingsmiddelen. Ze hechten moeilijk en zijn schadelijk. Kies in plaats daarvan voor een hogedrukreiniger. Of voor producten die goedgekeurd zijn door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Werkzaam en veilig voor mens, dier en milieu.

Snoeien doet groeien. Dit is dus niet alleen een actiepunt voor het zicht. Het maakt ook dat je de volgende jaren weer optimaal van je tuin kunt genieten. Want door je planten op de juiste manier te snoeien, blijven ze vol en gezond. Hoe die optimale werkwijze eruitziet? Dat verschilt per plant. Raadpleeg voor verdere informatie een expert of het internet. Heb je het tuinieren inmiddels helemaal te pakken? Wied dan ook meteen even je onkruid. En maai je gazon weer eens. Want dat begint te groeien vanaf een graad of 5.

Van het madeliefje tot de hoornviool en van de sleutelbloem tot gipskruid; eenjarige bloemen heb je in allerlei verschillende soorten en kleuren. Wanneer je ze in de lente zaait, ben je in de zomer verzekerd van veel bloei. Zo fleur je jouw tuin dus ontzettend op. En over de biodiversiteit een impuls geven gesproken: het zorgt ook voor de aanwezigheid van extra insecten. Wil je nóg een stapje verder gaan? Omdat insecten ongedierte bestrijden bijvoorbeeld? Plaats dan ook een insectenhotel of huisjes speciaal voor bijen, vlinders of lieveheersbeestjes. De natuur zal je dankbaar zijn.

Het opvangen van hemelwater in een regenton heeft z'n pluspunten. Zo scheelt het niet alleen liters water op je rekening, je ontziet er ook het riool mee waardoor de kans op wateroverlast afneemt. En je tuin is erbij gebaat. Want regenwater bevat minder kalk dan kraanwater, wat gezonder is voor je planten. Voordelen alom dus. Interesse? Neem eens een kijkje op websites als Marktplaats. Je koopt daar regentonnen voor een prikkie.

Wil je voor een grotere opslagcapaciteit gaan? Dan is de regenwaterschutting misschien iets voor jou. Het is een regenton in de vorm van een schutting, die je aan je regenpijp koppelt. Via de kraan in de wand gebruik je het opgevangen regenwater voor bijvoorbeeld je planten. Hoe groot de opslag is, dat heb je zelf in de hand. Deze oplossing komt in modules en is dus gemakkelijk uit te breiden.

Geen ruimte voor een regenton, maar wél wat betegeling in je tuin? Dan kan een ondergronds infiltratiekrat uitkomst bieden. Het krat heeft een holle ruimte om water in op te slaan. Hemelwater wordt via een pijp of goot naar deze opvangvoorziening geleid, en kan van daaruit langzaam in de grond wegzakken. Door de afvoervertraging stroomt de neerslag na een bui veel langzamer naar het riool. Dat verkleint de kans op vervelende waterschades aan je huis.

Heb jij weleens nagedacht over het afkoppelen van je regenpijp? Die handeling voorkomt namelijk dat schoon regenwater rechtstreeks het riool in loopt. In plaats daarvan stroomt het je tuin in. Of je vangt het ondergronds op. Goed voor de natuur, het milieu en het riool. Want het schone regenwater wordt niet meer onnodig gezuiverd. Je draagt bij aan het op peil houden van de grondwaterstand. En je ontlast de riolering.

Benieuwd hoe je te werk gaat? Milieu Centraal legt het je stap voor stap uit.

Ben je inmiddels lekker op dreef? En zoek je naar extra manieren om buitenshuis te vergroenen? Overweeg dan ook eens een geveltuin. Dat is een strook groen van zo'n 1½ stoeptegel diep, en maximaal de breedte van de gevel. Je kunt hem vullen met planten, bloemen of kruiden. Het is wat dat betreft maar net wat je het leukst vindt. En wat op die plek het beste groeit en bloeit.

Een geveltuin is niet alleen leuk voor het oog. Het zorgt ook voor een gezondere leefomgeving. Dit omdat de planten fijnstof uit de lucht opvangen en vasthouden. Daarnaast vinden dieren er eten en beschutting, wat bijdraagt aan de biodiversiteit in de buurt. En een geveltuin maakt dat - anders dan wanneer er alleen maar tegels liggen - het regenwater via de grond kan verdwijnen. Daarmee neemt ook de kans op wateroverlast af.

Wil je aan de slag met een geveltuin? Controleer dan van tevoren bij je gemeente of je toestemming hebt om de stenen weg te halen. En wat de toegestane afmetingen zijn.

Door je tuin te vergroenen vergroot je de klimaatbestendigheid van je woning. En je draagt jouw steentje bij aan het milieu. Wie goed doet, goed ontmoet. Veel gemeenten bieden dan ook subsidie aan. Daarmee wordt vergroenen dus nóg aantrekkelijker. Benieuwd welke subsidies er in jouw gemeente beschikbaar zijn? Ga naar de Groene Subsidiewijzer. Zoek op de naam van je gemeente en krijg een actueel overzicht van de financiële tegemoetkomingen. Voor bijvoorbeeld het aanleggen van een groen dak, het afkoppelen van je regenpijp of het vervangen van tegels door planten. Doe er vooral je voordeel mee.