Wat is een levenstestament en wat kost het?

Met een levenstestament bepaal je wie namens jou beslissingen neemt als je dit zelf niet meer kunt. Denk aan je financiën, medische wensen of persoonlijke zaken. Steeds meer mensen kiezen voor een levenstestament om zekerheid te geven aan hun naasten. Maar past dit ook bij jou? In dit artikel lees je wat een levenstestament is, wat je ermee regelt en wat de kosten zijn.

Een levenstestament is een notariële akte waarin je iemand aanwijst die jouw belangen behartigt als jij dit zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld door ziekte, een ongeluk of dementie. Je legt afspraken vast over:

• financiële zaken, zoals betalingen en bankrekeningen
• medische keuzes, zoals behandelingen of ingrepen
• persoonlijke beslissingen, bijvoorbeeld rondom je woning of verzorging 

Zonder levenstestament beslist de rechter wie jou vertegenwoordigt. Met dit document houd je zelf de regie.

In een levenstestament wijs je een vertrouwenspersoon aan. Deze persoon krijgt een volmacht om namens jou te handelen en gesprekken te voeren. Dat kan je partner zijn, een van je kinderen of je beste vriend. 

Je kunt ook meerdere vertrouwenspersonen benoemen. Houd er wel rekening mee dat zowel banken als artsen maar met 1 vertrouwenspersoon willen werken. Je kunt bijvoorbeeld je dochter aanwijzen voor je financiële zaken en je zoon voor medische en persoonlijke onderwerpen.

In een levenstestament beschrijf je je wensen. Dat kunnen medische, financiële of persoonlijke wensen zijn. Een aantal voorbeelden:

• Wil je wel of niet gereanimeerd worden?
• Wil je elk jaar een bedrag schenken aan je kinderen, kleinkinderen of een goed doel?
• Wie mag je huis verkopen als je dat zelf niet meer kunt?
• Hoe wil je later verzorgd worden als je ziek bent?
• Aan wie draag je de zorg voor je huisdier over?

Alles wat je belangrijk vindt, kun je vastleggen. De vertrouwenspersoon voert dit uit of ziet erop toe dat het gebeurt. Sommige mensen maken een uitgebreid levenstestament, anderen geven alleen hoofdlijnen aan.
​

Wil je meer grip krijgen op je geldzaken voordat je zulke keuzes maakt? Met dit gratis huishoudboekje van Rabobank breng je eenvoudig je inkomsten en uitgaven in kaart.

De kosten verschillen per aanbieder. Bij een notaris betaal je gemiddeld tussen de € 500,- en € 1.000,-. Online aanbieders bieden een levenstestament aan vanaf ongeveer € 349,-. Voor 2 personen gelden vaak andere tarieven dan voor 1 persoon.

Belangrijke punten:

• Inschrijving in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR) kost een klein bedrag extra.
• De kosten zijn niet aftrekbaar bij de belasting, omdat dit privé-uitgaven zijn.
• Soms krijg je korting als je een levenstestament tegelijk met een gewoon testament regelt.

• Testament: bepaalt wat er met je nalatenschap gebeurt na je overlijden.
• Levenstestament: regelt beslissingen tijdens je leven, als je zelf niet meer kunt handelen.

De documenten vullen elkaar aan. Veel mensen regelen ze tegelijk bij de notaris.

Sommige mensen vragen zich af of een levenstestament onzin is. Toch laat de praktijk zien dat het veel voordelen biedt. We zetten de belangrijkste voor- en nadelen van een levenstestament op een rij.

Voordelen:

• Je houdt zelf de regie, ook als je wilsonbekwaam wordt.
• Je voorkomt dat een rechter beslist wie jou vertegenwoordigt.
• Je naasten weten precies wat je wensen zijn.

Nadelen:

• Het brengt kosten met zich mee.
• Niet iedereen heeft complexe zaken die vastgelegd hoeven worden.
• Je moet iemand aanwijzen die je volledig vertrouwt.

In plaats van een levenstestament kun je ook een volmacht opstellen. Die gaat vaak alleen over financiële zaken, terwijl een levenstestament ook medische en persoonlijke wensen vastlegt.

Je stelt een levenstestament altijd op via een notaris. Alleen dan is het geldig en wordt het ingeschreven in het Centraal Levenstestamentenregister.

Mogelijkheden:

• Notaris: biedt advies en maatwerk.
• Online aanbieders: online regelen is goedkoper, maar hier krijg je vaak minder persoonlijk advies.
• Gratis voorbeelden: handig ter voorbereiding, maar zonder notaris niet geldig.

De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft een checklist die je helpt nadenken over 5 thema’s:

1. Taken van je vertrouwenspersoon: zoals je financiën, medische beslissingen en persoonlijke zaken.
2. Wie je aanwijst als vertrouwenspersoon. En wie eventueel extra kan ondersteunen.
3. Toezicht en verantwoording: zodat je vertrouwenspersoon niet zomaar beslissingen neemt.
4. Onvoorziene omstandigheden: zoals wie invalt als je vertrouwenspersoon zijn taken niet kan of wil uitvoeren.
5. Wie je informeert: zoals partner, kinderen, huisarts of notaris.

Download hier de volledige checklist om je goed voor te bereiden op een gesprek met de notaris.

Veel partners regelen in een levenstestament dat zij elkaars zaken mogen doen. Ook komt het vaak voor dat ouders 1 van hun kinderen aanwijzen. Dit kan spanningen geven binnen een gezin. Bespreek dit met je naasten en met de notaris. Die kan advies geven.

Een oplossing kan zijn dat je 1 kind aanwijst, maar dat die belangrijke beslissingen eerst overlegt met de andere kinderen.

Er is meer om bij stil te staan en te regelen voor als je er niet meer bent. Op het verdriet kun je je niet voorbereiden. Wel op de financiële gevolgen als je er alleen voor komt te staan. Als je partner overlijdt, wil je geen problemen met geld. Het verdriet is al groot genoeg.

Lees meer over de impact van een overlijden op je financiën en welke keuzes je kunt maken.